Diyet yapanların en çok duyduğu kelime: Metabolizma. Onun yavaşlaması kilo vermeyi engellerken kimi zaman da hızlandırmak için türlü yollara başvuruluyor. Peki, nedir metabolizma? Ne işe yarar? Kişiye nasıl bir katkısı vardır? Vücudumuzda daima süren bir devir daim sistemi var. Bir taraftan yakılırken bir taraftan da yenisi yapılmakta. İşte bu sistem metabolizma olarak adlandırılıyor. Besinlerin içindeki yağları enerjiye dönüştüren de işte bu sistemdir. Metabolizma ne kadar iyi çalışırsa kilo verme de o kadar kolaylaşır.
Metabolizmanın hızını hangi faktörler etkiler?
- Yaş ilerledikçe vücudumuzda bazı değişiklikler ortaya çıkar. Hormonal değişikliklerin yanı sıra fiziksel görünümde de farklılaşma da görülmektedir. Örneğin bir bebeğin hücreleri çok hızlı yenilenir. Bu da elbette ciddi bir enerjiyi gerektirir. Orta yaşlarda da yine vücudun enerji ihtiyacı fazla olduğundan metabolizma dengededir. Yaşlandıkça vücutta yıkılan dokular yapılandan fazla olmaya başlar. Kas kütlesinin de zayıflaması ile metabolizma bu hızlı değişime ayak uydurarak yavaşlar. Yani yaşa bağlı bu hızın azaldığı söylenebilir.
- Kadınların metabolizmaları erkeklerinkine kıyasla daha yavaştır. Çünkü kadınlarda yağ dokusu daha fazla erkekler de ise genellikle kas dokusu ağırlıktadır. Kaslar için enerji daha önemli olduğundan erkeklerde metabolizma daha hızlı ve aktif bir denge içindedir.
- Uzun boylu ve kısa boylu kişilerin metabolik yapısı da birbirinden farklıdır. Aslında bu beslenme ihtiyacı bulunan vücut yüzeyi ile alakalı bir durumdur. Uzun boylu kişiler diğerlerine oranla daha fazla enerjiye ihtiyaç duyar.
- Hormonal yapı ile metabolizma arasında doğrudan bir ilişki vardır. Bazı hormonlar az ya da çok çalışması metabolik hızınızı da etkiler. Mesela troid hormonu yavaş çalışan kişiler de metabolizma da yavaştır. Bu kişilerin zaten en büyük şikâyeti kilo verememek olduğu için mutlaka tedavi edilmesi gereken bir sorundur.
- Metabolizmayı hızlandıran bir başka faktör de hastalıklardır. Örneğin ateşli hastalıklar bu hızı %10 oranında artırabilir. Çünkü bu dönemde vücut her zamankinden fazla enerjiye ihtiyaç duyar.
- Metabolizmanızı hızlandırmak için bazı besinlerden yararlanabilirsiniz. Kimi zaman insanlar özellikle yeşil çay gibi içeceklerle bunu başarmayı arzu ederler. Halbuki bu yapılanın etkisi oldukça küçük olmakla birlikte tamamen faydasız olduğu söylenemez. Ana öğünlerde yapılan değişiklikler ve beslenme alışkanlığının planlanması sonucu metabolizma hızlanabilmektedir. Eğer daha çok protein ağırlıklı beslenirseniz enerji miktarı da artacağından metabolizma hızlanacaktır. Fakat tabii ki yapılan egzersizler ve sporla bu proteinin yağa dönüşmemesi gerekir. Tek yönlü beslenme hiçbir zaman tavsiye edilmez. Bu sebeple aldığınız besinlerin dengeli ve oranlı olmasına dikkat edin.
- Uyku saatinizden birkaç saat önce yeme içme eylemini sonlandırmanız gerekir. Bu sayede kaliteli bir uyku çekebilirsiniz. Her ne kadar insan uyurken metabolizma yavaşlasa da bu süreçte vücudun yenilenmesi gerçekleştiğinden ve kişi zinde kalkacağından güne iyi bir başlangıç yapılacaktır. Düzenli uykunun, gece geç saatler yerine erken saatlerde yatmanın zayıflama üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmıştır.
